Κληρονομικότητα

Υπολογίζεται ότι περίπου το 5-10% των κρουσμάτων καρκίνου του μαστού σχετίζονται με κληρονομικούς παράγοντες. Αφορούν βλάβες στο γενετικό υλικό των κυττάρων του μαστού, εξαιτίας διαφόρων παραγόντων στη διάρκεια της ζωής ενός ατόμου. Ειδικότερα δύο γονίδια, τα BRCA 1 και BRCA 2, έχει βρεθεί ότι συμβάλλουν στην εμφάνιση καρκίνου του μαστού όταν έχουν υποστεί γενετική αλλοίωση. Αν έχεις οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του μαστού, σημαίνει ότι έχεις υψηλότερο κίνδυνο από τον μέσο όρο των γυναικών, όχι ότι θα αναπτύξεις καρκίνο. Θα πρέπει όμως να συμβουλευτείς τον γιατρό σου για το πότε και πόσο συχνά θα πρέπει να κάνεις εξετάσεις.

Παράγοντες υψηλού κινδύνου

Παράγοντες που συμβάλλουν στην ανάπτυξη καρκίνου του μαστού σύμφωνα με τις μελέτες:

Ηλικία: Τα ποσοστά εμφάνισης του καρκίνου του μαστού αυξάνονται με την ηλικία. Οι πιο πολλές περιπτώσεις εμφανίζονται μετά την ηλικία των 50 ετών, αλλά (λιγότερο συχνά) και σε γυναίκες ηλικίας μικρότερης των 35 ετών.

Οικογενειακό ιστορικό, ιδιαίτερα σε συγγενή 1ου βαθμού: Εάν μια γυναίκα έχει μια συγγενή πρώτου βαθμού (μητέρα, αδελφή ή κόρη) με καρκίνο του μαστού, σχεδόν διπλασιάζεται ο σχετικός κίνδυνος να αναπτύξει καρκίνο του μαστού και η ίδια. Ο κίνδυνος αυξάνεται όταν υπάρχουν δυο συγγενείς πρώτου βαθμού με αυτό το ιστορικό και ακόμη περισσότερο εάν έχουν νοσήσει σε νεαρή ηλικία.

Έναρξη της περιόδου πολύ νωρίς (κάτω των 10-12 ετών) / έναρξη της εμμηνόπαυσης πολύ αργά (άνω των 55 ετών): Όταν ο μαστός «εκτίθεται» επί μακρόν στα οιστρογόνα, επηρεάζεται και ο κίνδυνος ανάπτυξης καρκίνου του μαστού.

Ατεκνία / Μεγάλη ηλικία 1ης εγκυμοσύνης: Εάν μια γυναίκα δεν έχει κάνει παιδιά ή γέννησε το πρώτο της παιδί σε ηλικία άνω των 35 ετών, επίσης εμφανίζει αυξημένο κίνδυνο.

Η λήψη αντισυλληπτικών χαπιών από το στόμα: Φαίνεται να αυξάνει ελαφρώς τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του μαστού στις γυναίκες για το διάστημα που τα χρησιμοποιούν ή λίγο μετά.

Η μακροχρόνια χρήση Θεραπείας Ορμονικής Υποκατάστασης μετά την εμμηνόπαυση (κυρίως για περισσότερο από 5 χρόνια) αυξάνει τον κίνδυνο για καρκίνο του μαστού. Ο αυξημένος αυτός κίνδυνος φαίνεται να εξαλείφεται δύο χρόνια μετά τη διακοπή της.

Προηγούμενος καρκίνος στον ένα μαστό / στη μήτρα ή τις ωοθήκες: Γονιδιακές μεταλλάξεις που προκαλούν καρκίνο των ωοθηκών και της μήτρας είναι δυνατό να προκαλέσουν κακοήθη νεοπλασία και στον μαστό.

Έκθεση του στήθους σε ακτινοβολία: Η προηγούμενη ακτινοθεραπεία στον θώρακα για άλλο νόσημα και γενικότερα η ιονίζουσα ακτινοβολία αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης της νόσου.

Μεγάλη κατανάλωση αλκοόλ: Τα οινοπνευματώδη ποτά αυξάνουν τη συγκέντρωση των οιστρογόνων στο αίμα, αυξάνοντας την πιθανότητα καρκίνου του μαστού. Επίσης σημαντικό ρόλο παίζει και η ηλικία έναρξης κατανάλωσης αλκοόλ αλλά και η συχνότητα κατανάλωσης.
Παχυσαρκία: Η παχυσαρκία αυξάνει τα επίπεδα των οιστρογόνων και έτσι αυξάνει και την πιθανότητα ανάπτυξης καρκίνου του μαστού. Αυτό συμβαίνει διότι μετά την εμμηνόπαυση η παραγωγή των οιστρογόνων γίνεται κυρίως μέσα στον λιπώδη ιστό.

Καθιστική ζωή: Η τακτική, έντονη άσκηση κατά τη διάρκεια της αναπαραγωγικής ηλικίας μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού στις γυναίκες. Επιπλέον, κάνοντας τακτική σωματική άσκηση μπορείς να ελέγχεις και το βάρος σου.

Κάπνισμα:Αν καπνίζεις, προσπάθησε να κόψεις το κάπνισμα - εκτός από τις γνωστές επιπτώσεις του στην υγεία, πρόσφατες έρευνες συσχετίζουν το κάπνισμα με κίνδυνο για ανάπτυξη καρκίνου του μαστού.

Τα πιο σημαντικά πράγματα που μπορείς να κάνεις για να μειώσεις τον κίνδυνο για καρκίνο του μαστού είναι:

1. Αύξησε τη σωματική σου δραστηριότητα: κάθε τύπου δραστηριότητα – το περπάτημα, το κολύμπι, η κηπουρική ακόμα κι οι δουλειές του σπιτιού που απαιτούν πιο έντονη σωματική δραστηριότητα – προστατεύει από τον καρκίνο του μαστού.
Προσπάθησε να είσαι σωματικά δραστήρια τουλάχιστον 30 λεπτά κάθε μέρα. Μπορείς να μην κάνεις τα 30 λεπτά συνεχόμενα αλλά σε διάφορα χρονικά διαστήματα κατά τη διάρκεια της ημέρας (π.χ. 10 λεπτά το πρωί, 10 το μεσημέρι και 10 το απόγευμα). Ιδανικό θα ήταν σιγά σιγά να αυξήσεις την άσκηση σε 60 λεπτά κάθε μέρα. Όσο πιο δραστήρια είσαι, τόσο το καλύτερο. Οι έρευνες δείχνουν ότι η σωματική δραστηριότητα βοηθάει σημαντικά επειδή μειώνει τα επίπεδα των ορμονών στο σώμα που αυξάνουν τον κίνδυνο για καρκίνο του μαστού. Επίσης, δυναμώνει το ανοσοποιητικό σύστημα και μειώνει το πάχος που συνδέεται με πολλούς καρκίνους.

2. Διατήρησε το βάρος σου σε φυσιολογικά επίπεδα: επιλέγοντας καθημερινά υγιεινές τροφές και ευχάριστες δραστηριότητες σωματικής άσκησης. Δώσε προτεραιότητα στις φυτικές τροφές όπως τα φρούτα, τα λαχανικά, τα όσπρια και τα δημητριακά ολικής άλεσης.
Το πάχος, ειδικά γύρω από τη μέση, μπορεί να αυξήσει τα επίπεδα των ορμονών στο αίμα (κυρίως των οιστρογόνων) και να επισπεύσει τη διαδικασία δημιουργίας καρκίνου. Η διατήρηση του φυσιολογικού βάρους θα σε προστατεύσει επίσης από πολλούς άλλους καρκίνους και χρόνιες ασθένειες.

3. Περιόρισε το αλκοόλ: περιόρισε το αλκοόλ σε ένα ποτήρι την ημέρα. Το πολύ αλκοόλ μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο. Κάποια υποπροϊόντα που περιέχονται στο αλκοόλ μπορεί να καταστρέψουν το DNA των κυττάρων μας. Επίσης, παράγει ελεύθερες ρίζες και επηρεάζει τα επίπεδα των οιστρογόνων, που και τα δύο αυξάνουν τον κίνδυνο.

Επίσης: Θηλασμός - γαλουχία. Πιθανόν ξέρεις πόσα πολλά πλεονεκτήματα έχει το μητρικό γάλα για τα μωρά. Τώρα όμως γνωρίζουμε ότι ο θηλασμός μπορεί να προστατέψει και τη μητέρα από τον καρκίνο του μαστού, μειώνοντας τα επίπεδα κάποιων σχετικών ορμονών. Ο θηλασμός επίσης μπορεί να προλάβει την παχυσαρκία στα παιδιά. Αν μπορείς, προτίμησε να θηλάσεις τουλάχιστον για τους πρώτους 6 μήνες.