Αξιολόγηση Κινδύνου
Βρείτε αν έχετε παράγοντες κινδύνου για καρκίνο του δέρματος
Αν και κανένας δεν μπορεί να σας εγγυηθεί ότι δεν θα εμφανίσετε ποτέ καρκίνο, υπάρχουν ορισμένα πράγματα που μπορείτε να κάνετε για να μειώσετε τον κίνδυνο. Κάντε το τεστ για να μάθετε εάν έχετε κάποιους από τους γνωστούς παράγοντες κινδύνου για καρκίνο του δέρματος.
Σημειώστε τους παράγοντες κινδύνου που ισχύουν για εσάς ώστε να δημιουργήσετε την προσωπική σας λίστα παραγόντων κινδύνου. Στη συνέχεια, συμβουλευτείτε τον Πίνακα 2 για να μάθετε τι μπορείτε να κάνετε προκειμένου να μειώσετε τον κίνδυνο που διατρέχετε από τους παράγοντες που έχετε στη λίστα σας.
Πίνακας 1
Παράγοντας κινδύνου για καρκίνο του δέρματος |
Για ποιον καρκίνο του δέρματος; |
Πώς θα γνωρίζω αν τον έχω; |
Έχω αυτόν τον παράγοντα κινδύνου; |
||
Ηλικία |
Βασικοκυτταρικό καρκίνωμα, Ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα |
Οι περισσότεροι καρκίνοι του δέρματος εμφανίζονται μετά την ηλικία των 50 ετών. Η πραγματική βλάβη ενδέχεται να έχει πραγματοποιηθεί πολλά χρόνια νωρίτερα. |
|
||
Επιδερμίδα |
Βασικοκυτταρικό, Ακανθοκυτταρικό, Μελάνωμα |
Εάν έχετε ανοιχτόχρωμα μάτια και ανοιχτόχρωμη επιδερμίδα που καίγεται από τον ήλιο ή γεμίζει φακίδες εύκολα (συνήθως άτομα με κόκκινο ή ξανθό χρώμα μαλλιών), διατρέχετε μεγαλύτερο κίνδυνο. |
|
||
Πού ζείτε |
Βασικοκυτταρικό, Ακανθοκυτταρικό, Μελάνωμα |
Εάν ζείτε σε περιοχή με υψηλότερο επίπεδο υπεριώδους ηλιακής ακτινοβολίας (για παράδειγμα, κοντά στον ισημερινό), έχετε αυξημένο κίνδυνο. |
|
||
Αθροιστική έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία |
Βασικοκυτταρικό, Ακανθοκυτταρικό, Μελάνωμα |
Εάν είχατε μακροχρόνια, αθροιστική έκθεση στις υπεριώδεις ακτίνες του ηλίου, χωρίς καλή προστασία, διατρέχετε μεγαλύτερο κίνδυνο. |
|
||
Έκθεση σε τεχνητές πηγές υπεριώδους (UV) ακτινοβολίας |
Μελάνωμα |
Η έκθεση σε τεχνητές πηγές υπεριώδους ακτινοβολίας, όπως λάμπες υπεριώδους ακτινοβολίας και θαλάμους μαυρίσματος, μπορεί να προκαλέσει δερματική βλάβη που μπορεί να οδηγήσει σε μελάνωμα. |
|
||
Δυσπλαστικοί σπίλοι |
Μελάνωμα |
Περίπου ένα στα δέκα άτομα έχει τουλάχιστον έναν ασυνήθιστο σπίλο (ελιά) που φαίνεται διαφορετικός από τους συνηθισμένους. Ο ιατρικός όρος γι’ αυτούς τους σπίλους είναι «δυσπλαστικοί σπίλοι». Έχουν περισσότερες πιθανότητες από τους συνηθισμένους σπίλους να εξελιχθούν σε καρκινικούς. Ο κίνδυνος είναι μεγαλύτερος εάν έχετε μεγάλο αριθμό δυσπλαστικών σπίλων. Εάν έχετε οικογενειακό ιστορικό και δυσπλαστικών σπίλων και μελανώματος, ο κίνδυνος είναι ιδιαίτερα υψηλός. |
|
||
Πολλοί συνηθισμένοι σπίλοι |
Μελάνωμα |
Εάν έχετε περισσότερους από 50 συνηθισμένους σπίλους, έχετε αυξημένο κίνδυνο μελανώματος. |
|
||
Ατομικό ιστορικό καρκίνων του δέρματος τύπου μελανώματος ή μη μελανωματικού καρκίνου |
Μελάνωμα |
Εάν έχετε λάβει θεραπεία για μελάνωμα, έχετε υψηλό κίνδυνο εμφάνισης δεύτερου μελανώματος. Ορισμένα άτομα αναπτύσσουν περισσότερα από δύο μελανώματα. Όσοι έχουν αναπτύξει στο παρελθόν έναν ή περισσότερους κοινούς καρκίνους του δέρματος (βασικοκυτταρικό καρκίνωμα ή ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα) έχουν αυξημένο κίνδυνο μελανώματος. |
|
||
Οικογενειακό ιστορικό μελανώματος |
Μελάνωμα |
Η ύπαρξη δύο ή περισσότερων στενών συγγενών που έχουν αναπτύξει μελάνωμα αποτελεί παράγοντα κινδύνου. Περίπου 10% του συνόλου των ασθενών με μελάνωμα έχουν στην οικογένειά τους συγγενή με την ίδια νόσο. |
|
||
Εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα |
Μελάνωμα |
Εάν το ανοσοποιητικό σας σύστημα είναι εξασθενημένο λόγω καρκίνου, φαρμάκων που χορηγούνται μετά από μεταμόσχευση οργάνων ή λόγω HIV, διατρέχετε αυξημένο κίνδυνο. |
|
||
Σοβαρά, φλυκταινώδη ηλιακά εγκαύματα |
Μελάνωμα |
Εάν έχετε υποστεί, ως παιδί ή έφηβος, τουλάχιστον ένα σοβαρό, φλυκταινώδες ηλιακό έγκαυμα, έχετε αυξημένο κίνδυνο. Παράγοντα κινδύνου αποτελούν και τα ηλιακά εγκαύματα που συμβαίνουν στην ενήλικη ζωή. |
|
Αναλάβετε δράση
Μπορείτε να κάνετε ορισμένα πράγματα για να μειώσετε τον κίνδυνο που διατρέχετε.
Τι μπορείτε να κάνετε
Τα δύο πιο σημαντικά πράγματα που μπορείτε να κάνετε για να μειώσετε τον κίνδυνο για καρκίνο του δέρματος είναι να προστατεύεστε από την ακτινοβολία του ηλίου και να εξετάζετε το σώμα σας τακτικά για τυχόν αλλαγές σε σπίλους ή για ασυνήθιστους σπίλους.
Δράση για τη μείωση του κινδύνου καρκίνου του δέρματος
Στον πίνακα που ακολουθεί, αναφέρονται οι παράγοντες κινδύνου για καρκίνο του δέρματος. Επιλέξτε αυτούς στους οποίους θέλετε να επέμβετε και φτιάξτε τη δική σας λίστα δράσης για τη μείωση του κινδύνου. Αφού δημιουργήσετε τη δική σας λίστα, μπορείτε να την τυπώσετε και να την έχετε μαζί σας όταν επισκεφθείτε το γιατρό σας προκειμένου να συζητήσετε το σχέδιο δράσης σας.
Πίνακας 2
Παράγοντες κινδύνου για καρκίνο του δέρματος |
Για ποιον καρκίνο του δέρματος; |
Τι μπορώ να κάνω για να μειώσω τον κίνδυνο; |
Επιλέγω και φτιάχνω τη δική μου λίστα δράσης για τη μείωση του κινδύνου |
Ηλικία |
Βασικοκυτταρικό, Ακανθοκυτταρικό |
Εάν έχετε παρουσιάσει σε μικρότερη ηλικία βλάβη του δέρματος από ηλιακό έγκαυμα, αυτό είναι κάτι δεν μπορείτε να αλλάξετε. Ωστόσο, μπορείτε να αρχίσετε από σήμερα να προστατεύεστε από την υπεριώδη ακτινοβολία και να ελέγχετε το δέρμα σας σε μηνιαία βάση. |
|
Επιδερμίδα |
Βασικοκυτταρικό, Ακανθοκυτταρικό, Μελάνωμα |
Δεν μπορείτε να αλλάξετε την επιδερμίδα σας, αλλά μπορείτε να είστε ενήμεροι για τον αυξημένο κίνδυνο που διατρέχετε εάν έχετε ανοιχτόχρωμη επιδερμίδα (συνήθως συνοδεύεται από κόκκινα ή ξανθά μαλλιά και ανοιχτόχρωμα μάτια) και να προστατεύεστε κατάλληλα. |
|
Πού ζείτε |
Βασικοκυτταρικό, Ακανθοκυτταρικό, Μελάνωμα |
Πολύ λίγοι από εμάς έχουμε τη δυνατότητα να αλλάξουμε τον τόπο διαμονής μας, αλλά εάν ζείτε σε περιοχή με υψηλότερο δείκτη υπεριώδους ακτινοβολίας, μπορείτε να προσέξετε περισσότερο την προστασία σας από τον ήλιο. |
|
Αθροιστική έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία |
Βασικοκυτταρικό, Ακανθοκυτταρικό, Μελάνωμα |
Δεν μπορείτε να αλλάξετε την αθροιστική επίδραση της εκτεταμένης έκθεσής σας στην ηλιακή ακτινοβολία που ενδεχομένως είχατε στο παρελθόν. Εν τούτοις, μπορείτε να προλάβετε την περαιτέρω επιδείνωση του προβλήματος. |
|
Έκθεση σε τεχνητές πηγές υπεριώδους (UV) ακτινοβολίας |
Μελάνωμα |
Θα πρέπει να μην εκτίθεστε ή να εκτίθεστε λιγότερο σε τεχνητές πηγές υπεριωδών ακτινών: |
|
Δυσπλαστικοί σπίλοι (μη φυσιολογικοί σπίλοι) |
Μελάνωμα |
Οι δυσπλαστικοί σπίλοι θα πρέπει να εξετάζονται τακτικά από γιατρό ή εξειδικευμένο νοσηλευτή, ιδίως αν φαίνονται ασυνήθιστοι, μεγαλώνουν ή παρουσιάζουν αλλαγές στο χρώμα, το περίγραμμα ή οτιδήποτε άλλο. |
|
Πολλοί συνηθισμένοι σπίλοι |
Μελάνωμα |
Εάν έχετε περισσότερους από 50 συνηθισμένους σπίλους, θα πρέπει να εξετάζεστε τακτικά από γιατρό ή εξειδικευμένο νοσηλευτή. |
|
Ατομικό ιστορικό καρκίνων του δέρματος τύπου μελανώματος ή μη μελανωματικού καρκίνου |
Μελάνωμα |
Κάντε τακτικά τσεκάπ σύμφωνα με τις συστάσεις του γιατρού σας. |
|
Οικογενειακό ιστορικό μελανώματος |
Μελάνωμα |
Όταν δύο ή περισσότερα μέλη της οικογένειας αναπτύσσουν μελάνωμα, είναι σημαντικό όλοι οι στενοί συγγενείς των ασθενών (γονείς, αδελφοί, αδελφές και τέκνα άνω των 10 ετών) να επισκεφθούν έναν γιατρό, που θα τους ενημερώσει σχετικά με τον αυξημένο κίνδυνο που διατρέχουν και οι ίδιοι. |
|
Εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα |
Μελάνωμα |
Ρωτήστε τον γιατρό σας εάν θα πρέπει να εξετάζεστε και πόσο συχνά. |
|
Σοβαρά, φλυκταινώδη ηλιακά εγκαύματα |
Μελάνωμα |
Αυτός ο τύπος ηλιακών εγκαυμάτων αυξάνει τον κίνδυνο μελανώματος. Ρωτήστε τον γιατρό σας εάν θα πρέπει να εξετάζεστε και πόσο συχνά. |